Het politieverhoor
Hoe kies ik de juiste tolk?
Wat zijn de belangrijkste criteria?
• Culturele
gevoeligheden: Kun je een jonge Turkse vrouw vragen om te tolken voor een
oudere Turkse man met aanzien in zijn gemeenschap?
• Geslacht:
Kun je een vrouw vragen om te tolken voor een oudere Arabische man die verdacht
wordt van intrafamiliaal geweld?
• Specialiteit:
Kun je een onervaren tolk vragen om te tolken in een technisch boekhoudkundig
dossier?
Moet ik de tolk briefen?
Bij de vordering: ik leg kort uit wat de tolk te wachten
staat.
De tolk kan zich mentaal voorbereiden.
De tolk kan nagaan of er een belangenconflict is en de
opdracht weigeren.
Vóór het verhoor: een gebriefte tolk is een tolk die met
kennis van zaken tolkt. Maar wat kan/mag ik vertellen?
• Waarover
gaat het verhoor?
• Wat is het
doel van het verhoor?
• Wat is de
emotionele toestand van de verhoorde?
• Hoeveel
politieagenten nemen het verhoor af?
Één dossier = één tolk?
Het mag, maar er zijn voor- en nadelen.
Voordeel: de tolk moet bij elk optreden niet opnieuw
gebrieft worden; hij of zij begrijpt het dossier beter.
Nadeel: De tolk kan zijn objectiviteit verliezen.
En als er een belangenconflict blijkt?
Ik ga na of er geen belangenconflict speelt.
• Geldt er
voor de tolk een belangenconflict?
• Geldt er
voor de verhoorde een belangenconflict? De tolk behoort tot een bepaalde
volksgroep die de verhoorde persoon niet ligt). De betrokken persoon heeft geen
zeg in de keuze van de tolk, maar als het verhoor onmogelijk of moeilijk wordt
door die situatie, kan ik beslissen om een andere tolk te vorderen.
Neutraal en onafhankelijk?
De tolk is geen ‘hulpagent’, en evenmin de raadgever van de
verhoorde: hij voert geen privégesprekken met de verhoorde of tolkt tijdens pauzes.
De tolk vertaalt alles, ook scheldwoorden, bedreigingen,
stopwoorden, ‘euhs’, verbeteringen… Hij respecteert de vraagvorm (open vragen blijven
open vragen, gesloten vragen gesloten).
Wil de tolk toch iets uit eigen naam zeggen, dan spreekt hij in de derde persoon.
Bijvoorbeeld: “De tolk wenst te vermelden dat woord X twee betekenissen heeft,
1 en 2.”
Vertaalt de tolk consecutief of simultaan?
Ik spreek met de tolk af hoe we de vertaling het beste
aanpakken: consecutief of simultaan. Meestal komen beide voor.
Consecutief tolken is de meest courante vorm: de verhoorde
of de politie zegt iets; de tolk neemt notities; hij geeft na afloop de
vertaling.
Simultaan tolken: de tolk vertaalt wat een van de partijen
zegt terwijl die partij spreekt.
Moet de tolk zich voorstellen?
De tolk maakt bij het begin van het verhoor duidelijk aan de
verhoorde wat zijn rol is:
• “Ik ben de
tolk Nederlands-X;”
• “Ik zal
alles tolken;”
• “Ik ben
geheimhouding verplicht;”
• “Ik ben
neutraal en onafhankelijk;”
• “U mag
zich rechtstreeks tot mijnheer/mevrouw X richten.”
De verhoorde meldt dat hij bedenkingen bij de
tolkkwaliteit van de tolk heeft?
Ik kan meestal de vertaalkwaliteit van een tolk niet
evalueren. Misschien wil de verhoorde het verhoor verstoren. Bij herhaalde
klachten over de deskundigheid van een tolk, kan ik in overleg met bijvoorbeeld
het parket of de rechter een verhoor opnemen. Een tweede tolk kan dan
uitsluitsel geven.
Wat mag ik aan de tolk NIET vragen?
• Klussen (bijvoorbeeld koffie halen
voor een verhoorde);
• Alleen
blijven met een verhoorde;
• Slachtofferhulp
bieden;
• Extra
informatie geven (“Hebt u voor de verdachte al in een ander dossier getolkt?”)
Mag de tolk juridische terminologie/procedures
uitleggen?
Nee. Vraagt de gedaagde aan de tolk om een term/procedure
uit te leggen, dan speelt de tolk die vraag door aan mij.
Mag een tolk bij het vertrouwelijk overleg met de
advocaat + bij het verhoor tolken?
Dikwijls kan het niet
anders.
De tolk moet de neutraliteit en vertrouwelijkheid strikt in
acht nemen.
Ik hoor een lang antwoord van de verhoorde, maar ik
krijg een korte vertaling van de tolk
Dat mag niet. De tolk moet alles vertalen.
Ik merk dat de tolk iets niet kan vertalen
• Ik merk
dat de tolk iets niet kan vertalen omdat hij het niet gehoord heeft.
o De tolk
zegt: “De tolk vraagt dat u de verhoorde zou vragen om duidelijker te spreken.”
• Ik merk
dat de tolk iets niet kan vertalen omdat hij de vakterm niet kent.
o De tolk
zegt: “De tolk vraagt of hij de term mag opzoeken.”
• Ik merk
dat de tolk een woord niet kan vertalen omdat het niet in de doeltaal bestaat.
o De tolk
zegt: “De tolk zal een omschrijving geven van het volgende woord XXX omdat het
niet in de doeltaal bestaat.”
Ik heb bij de verhoorde een document gevonden. Mag ik
dat door de tolk laten vertalen?
Ja.
Ik verwacht dat de tolk aan de verhoorde meldt dat hij
het document voor de politie zal vertalen.
Wat verandert er als de advocaat erbij zit?
De rol van de tolk verandert niet.
Wat verandert er als de verhoorde door de onderzoeksrechter